Sağlık ve Güvenlik Planı

Projenin henüz hazırlık aşamasında iken hazırlanması ve proje süresince güncellenmesi ve uygulanması istenen sağlık ve güvenlik planı, Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği ile sektöre kazandırılan yeniliklerin en önemlilerindendir. Yönetmeliğe göre herhangi bir istisnai durum belirtilmediği için, tüm yapı işlerinde sağlık ve güvenlik planının hazırlanması zorunlu tutulmuştur.

Yönetmelikte sağlık ve güvenlik planı aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır:

"Muhtemel risklerin değerlendirilip yapı işi süreci boyunca sağlık ve güvenlik ile ilgili alınacak tedbirlerin, organizasyon yapısının, çalışma yöntemlerinin ve bunlara ilişkin işlerin ne zaman ve kim tarafından yapılması gerektiğinin belirlendiği, aynı yapı sahasında faaliyet gösterecek farklı işverenler, alt işverenler, kendi nam ve hesabına çalışan kişiler ve farklı çalışma ekipleri arasında sağlık ve güvenliğe dair hususların koordinasyonunun sağlanması amacıyla yapı alanının tamamından sorumlu işveren veya proje sorumlusu tarafından hazırlanan veya hazırlanması sağlanan plan"

Ayrıca Yönetmelikte, tanımda belirtilen hususlara ek olarak yapı işyerinde Ek 2'de belirtilen iş sağlığı ve güvenliği risklerini içeren çalışmaların bulunması durumunda bu faaliyetler hakkında özel önlemlerin planda yer alması gerekliliği hükmü de bulunmaktadır.

Yönetmeliğe göre; yapı alanının tamamından sorumlu işveren veya proje sorumlusu sağlık ve güvenlik planı hazırlamakla yükümlüdür. Ayrıca projenin hazırlık aşamasındaki sağlık ve güvenlik koordinatörlerinin, sağlık ve güvenlik planını hazırlaması ya da hazırlatması gerekmektedir. Planı hazırlamada sağlık ve güvenlik koordinatörünün rolü büyük olmasına rağmen, diğer paydaşlara danışılması da son derece önemlidir. Bu paydaşlar; tasarımcılar, iş sağlığı ve güvenliği profesyonelleri, uygulama aşamasında sağlık ve güvenlik koordinatörleri, projeye dâhil olan yükleniciler ve malzeme tedarikçileri olabilmektedir.

Muhtemel risklerin projenin planlama aşamasında belirlenmesi ve bu risklere karşı zamanında tedbir alınarak iş kazalarının azaltılması ve bu sayede işyerinde maddi ve manevi kayıpların önüne geçilebilmesi sağlık ve güvenlik planının en önemli amacını oluşturmaktadır. Ayrıca iş sağlığı ve güvenliğine yönelik planlı bir yaklaşımın belirlenmesi ile daha iyi proje yönetimi, daha yüksek kalite, daha az masraf ve daha çok verimlilik gibi faydalar da sağlanacaktır.

Sağlık ve güvenlik planı, işlerin sürdürülmesi için gerekli olan organizasyon, koordinasyon yapısı ve tedarik süreçlerinin iş sağlığı ve güvenliğine öncelik verilerek belirlenmesidir. Bu plan ile işlerin hangi yöntem ve ekipmanlar ile yapılacağı hususlarına karar verilir. Sağlık ve güvenlik planı içerisinde çalışma yöntemlerinin iş adımları dikkate alınarak belirlenmesi ve değerlendirilmesi; işi gerçekleştirmek için ihtiyaç duyulan doğru ve güvenli ekipmanın, eğitimli personelin, muhtemel risklere karşı uygulanacak tedbirlerin belirlenmesi, gerekli hazırlıkların işveren tarafından önceden yapılabilmesini sağlar.

Direktifte belirlenen çerçeveye göre, sağlık ve güvenlik planının projeye özgü ve mümkün olabilecek en sade şekilde oluşturulması, ayrıca projenin büyüklüğü ve karmaşıklığı ile doğru orantılı olarak yeterli detaya sahip olması gerekmektedir. Çalışma yöntemlerinin, gerekli organizasyon ve koordinasyon yapısının ve tedarik süreçlerinin belirlendiği sağlık ve güvenlik planının, risk değerlendirmesi için de önemli bir kaynak olacağı unutulmamalıdır.

Sağlık ve güvenlik planı temel olarak 6 ana başlıktan oluşmaktadır. Bu başlıklar şu şekildedir:

1. Yönetimin Taahhüdü

2. Proje Bilgileri

3. Sağlık ve Güvenlik Organizasyonu

4. İşlerin Yönetimi

5. Risklerin ve Kontrol Tedbirlerinin Belirlenmesi

6. Şantiye Kuralları